"მინუს სუბარი"

მადლენა მაჭარაშვილი

ყოფილი ჟურნალისტი, ყოფილი სახალხო დამცველი, ყოფილი „ალიანსელი“... ეს სოზარ სუბარის ბოლოდროინდელი საზოგადოებრივი და პოლიტიკური აქტივობის დოსიეა. ის „ყოფილი პოლიტიკოსი“ ალბათ არ გახდება და პოლიტიკური ბლოკის „ალიანსი საქართველოსთვის“ დატოვების შემდეგ საკუთარ ადგილს სხვა პოლიტიკურ ძალასთანაც იპოვის.
– რატომ არ დატოვეთ „ალიანსი საქართველოსთვის“ მაშინ, როდესაც ასეთი გადაწყვეტილება მიიღეთ? „ალიანსში“ არჩევნების დასრულებამდე ფორმალურად ყოფნა რას შესძენდა ამ პოლიტიკურ ბლოკს?
– არ დავიწყებ საკუთარი პოლიტიკური წონის შეფასებას, მაგრამ საქართველოში არიან ტელევიზიები, რომლებიც ამ წონას მაშინ ხელოვნურად გაზრდიდნენ. შეეცდებოდნენ, ბუზი სპილოდ გადაექციათ. აპრილის ბოლოდან მაისამდე ტელევიზიებისთვის წამყვანი თემა იქნებოდა „ალიანსის“ დაშლა. ამით ამომრჩეველს სრულიად სხვა კალაპოტში გადააგდებდნენ. ეს იქნებოდა ამომრჩევლის შეცდომაში შეყვანა. ამიტომ გადავწყვიტე, რომ ამის შესახებ ხმამაღლა არაფერი მეთქვა. მიმაჩნია, ეს სწორი გადაწყვეტილება იყო. თანაც „ალიანსის“ სახელწოდებაში სხვა, პოლიტიკური სუბიექტების გარდა, ჩემი სახელიც შედიოდა. სხვათა შორის, ბევრმა მითხრა, რომ არჩევნებში ხმა „ალიანსს“ ამის გამო მივეცით, ვიფიქრეთ, „ალიანსის“ დატოვება გადაიფიქრეო.

– ანუ „ალიანსიდან“ თქვენი წასვლის შესახებ საზოგადოების რაღაც ნაწილმა არჩევნებამდე იცოდა?
– დიახ. ეს ბევრმა იცოდა. ბუნებრივია, იცოდნენ „ალიანსში“. იცოდნენ ჩემმა ნაცნობმა ჟურნალისტებმაც. მაგრამ, ცხადია, იმ თხოვნით, რომ არჩევნებამდე არ უნდა გაეხმაურებინათ.

– დარწმუნებული იყავით, რომ „ალიანსი“ არჩევნებს ამ შედეგით დაასრულებდა?
– აბსოლუტურად. ეს უკვე ნათელი იყო აპრილის ბოლოს. თუმცა, როდესაც ჩვენ ვიწყებდით არჩევნებისთვის მუშაობას, მაშინ ნამდვილად გვქონდა გამარჯვების შანსი და არა იმისა, რასაც მერე „გამარჯვებას“ დაარქმევდნენ. გამარჯვებისკენ შემობრუნების ბოლო მცდელობა იყო „გამარჯვების ფორმულა“, რომელიც პოლიტიკურ პარტიებს შევთავაზე, მაგრამ არავინ დასთანხმდა.

– „ალიანსს“ რომ გაემარჯვა ამ არჩევნებში, მაინც განაცხადებდით პოლიტიკური ბლოკის დატოვების შესახებ არჩევნების მეორე დღეს?
– როდესაც ვთქვი, რომ უარს ვამბობ საკრებულოს თავმჯდომარეობის კანდიდატურაზე და საარჩევნო სიაში ყოფნაზე, მაგრამ არც „ალიანსს“ დავტოვებ–მეთქი, პარტიის ლიდერებმა მითხრეს, აი, ნახავ, თუ სანანებელი არ გაგიხდესო. ვუპასუხე: ღმერთმა ქნას, გაიმარჯვოს „ალიანსმა“ და კი არ ვინანებ, ჩემზე გახარებული არავინ იქნება–მეთქი. მართლა ძალიან გახარებული ვიქნებოდი, თუ „ნაციონალურ მოძრაობას“ გავისტუმრებდით თბილისის მმართველობიდან მაინც. ეს იქნებოდა გზა სხვა არჩევნების მოგებისა და ქვეყანაში ერთმმართველობის დასრულებისკენ.

„ალიანსში“ იმიტომ მივედი, რომ ჩემი მისვლით პოლიტიკური ძალის გამარჯვებისთვის რამე შემემატებინა და, თუ ეს გამარჯვება მოვიდოდა, რაღა მნიშვნელობა ექნებოდა დავრჩებოდი თუ არა. მაინც დავტოვებდი.

– საარჩევნო კამპანიაში თქვენ ძალიან მოკრძალებულად მონაწილეობდით. ერთ–ერთი გამოსვლა უშუალოდ არჩევნების წინა დღეებში გქონდათ, როდესაც ამომრჩეველს დავით უსუფაშვილთან, თინა ხიდაშელთან და სოფიო ხორგუანთან ერთად შეხვდით. მიანიშნებს თუ არა ეს იმაზე, რომ ალიანსში შემავალ სხვა პოლიტიკურ ძალებზე მეტი სიმპათია რესპუბლიკელების მიმართ გქონდათ?
– იმ დღეს სოფო ხორგუანის გამო მივედი შეხვედრაზე. ის ძალიან აქტიური ადამიანია და უბრალოდ, საცოდაობაა, გამარჯვება რომ ვერ მოიპოვა. არადა, რეალური კანდიდატი იყო, ბევრიც იშრომა, „გამარჯვების ფორმულა“ რომ შემდგარიყო, სოფოს წინ ვერავინ დაუდგებოდა. როდესაც „ალიანში“ ჩემი წამოსვლის შესახებ განვაცხადე, ისიც ვთქვი, რომ საარჩევნო კამპანიას მთლიანად არ ჩამოვშორდებოდი და რაღაც დოზით მივიღებდი მონაწილეობას. მაშინ ასეთი რამ ვთქვი: ვერ ვილაპარაკებ გამარჯვებაზე, როდესაც გამარჯვების თავად არ მჯერა–მეთქი. სალომე ზურაბიშვილმა მითხრა, ჩვენ თუ ამომრჩეველს ამას თავად ვეტყვით, საერთოდ არავინ დაგვიჭერს მხარსო. ის გამოსავალი ვიპოვეთ, რომ საარჩევნო კამპანიაში მონაწილეობისგან თავი შემეკავებინა. ჟურნალისტებსაც ხშირად ვეუბნებოდი უარს ინტერვიუზე, რადგან საუბრის დროს გულწრფელი ვერ ვიქნებოდი. არ მინდოდა, საზოგადოება მომეტყუებინა.

საარჩევნო კამპანიის დროს მხოლოდ რესპუბლიკელებთან ერთად არ ვყოფილვარ. დავით გამყრელიძესთან ერთად დმანისში შევხვდი ხალხს, უფრო ადრე გიორგი მოსიძესთან ერთად ვიყავი გარდაბანში.

– ირაკლი ალასანიასთან ერთად რამდენად ხშირად ხვდებოდით ამომრჩევლებს?
– არაერთხელ ვყოფილვარ მასთან ერთადაც.

– როდესაც ირაკლი ალასანია ჭადრაკის სასახლეში ნოღაიდელთან ერთად მივიდა და ოპოზიციის ერთიანობაზე ისაუბრა, თქვენ ის გააკრიტიკეთ. „ალიანსიდან“ თქვენი წამოსვლა კი ალასანიამ ასე შეაფასა: ბრძოლაში მარცხი სუსტებს აშინებსო. პირადი უთანხმოება ხომ არ გაქვთ ირაკლი ალასანიასთან?– არა, არანაირი. ირაკლის განცხადებას რაც შეეხება სისუსტეზე ან სიძლიერეზე. მე ბრძოლა ნამდვილად შემიძლია და ეს ვაჩვენე ხუთი წლის განმავლობაში, როცა სახალხო დამცველი ვიყავი. მე და ჩემი ოფისის წარმომადგენლები დღედაღამ ვმუშაობდით, ვიყავით ყველგან, სადაც ადამიანებს უჭირდათ. ერთი რამ არ მესმის, თუ ირაკლი ალასანია ამბობს, ამ არჩევნებში მან გაიმარჯვა, მაშინ დამარცხებას კი არა, გამარჯვებას გავრიდებივარ, ხოლო თუ „ალიანსი“ არჩევნებში დამარცხდა, გამარჯვებაზე რატომ ლაპარაკობს? ყველაფერს თავის სახელი უნდა დავარქვათ, თუ დავმარცხდით, უნდა ვაღიაროთ კიდეც. მაგრამ ჩვენ მეტის პრეტენზია და შანსი გვქონდა.

– ბატონო სოზარ, თქვენ თქვით, რომ ალიანსში ყველამ იცოდა, არჩევნების შემდეგ რომ უნდა დაგეტოვებინათ პარტია. ამ ფონზე ცოტა უცნაურია ირაკლი ალასანიას მიერ თქვენი წამოსვლის შეფასება. რატომ არ თქვა ალასანიამ, რომ იცოდა ამის შესახებ და ელოდა კიდეც?
– არ ვიცი. ეს, ალბათ, თავად მას უნდა ჰკითხოთ.

– თქვენ რვა თვის განმავლობაში იყავით ალიანსში. როდესაც სახალხო დამცველისთვის განკუთვნილი სამუშაო ვადა გეწურებოდათ, ვრცელდებოდა ინფორმაციები, რომ კონსერვატიულ პარტიაში შეხვიდოდით. მართლა იყავით ასეთი დილემის წინაშე – „ალიანსი“ თუ „კონსერვატორები“?

–კონსერვატიულ პარტიაში შესვლა არ მიფიქრია, თუმცა კონსერვატიული პარტია მთავაზობდა, რომ, თუ მათთან ვიქნებოდი, მერობის კანდიდატად დამასახელებდნენ. ზოგადად, ვმეგობრობ ამ ადამიანებთან. თუ პოლიტიკურ შეხედულებებზე ვისაუბრებთ, გეტყვით იმასაც, რომ კონსერვატიზმი ჩემთვის ყველაზე მეტად მისაღები პოლიტიკური შეხედულებაა. თუმცა ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ძიძიგურსა და კუკავას ვეთანხმები ყველაფერში. ბუნებით ვარ კლასიკური კონსერვატორი. ჩემთვის ძვირფასია ლიბერალიზმი და თანასწორობა, მაგრამ უფრო ძვირფასია ტრადიციების მიმართ დამოკიდებულება.

როდესაც „ალიანსში“ მოვედი, უსიტყვოდ დავთანხმდი შეთავაზებას – საკრებულოს თავმჯდომარის კანდიდატიუ ვყოფილიყავი. ერთადერთი პირობა, რაც წამოვაყენე, იყო ის, რომ კონსერვატიული პარტიის ადგილს ვხედავდი „ალიანსში“ და მას უნდა ჰქონოდა იგივე კვოტა, რაც ჰქონდათ „ალიანსში“ შემავალ სხვა პარტიებს. „ალიანსის“ მხრიდან თანხმობა მივიღე, მაგრამ რატომღაც კონსერვატიულმა პარტიამ შეიკავა თავი. ორი–სამი კვირის განმავლობაში ამაოდ ველოდით პასუხს.

– თვეების განმავლობაში მიიჩნეოდით ოპოზიციის ერთ–ერთ ლიდერად და ოპოზიციის კულუარებში მიმდინარე პროცესების უშუალო ნახვა შეგეძლოთ. რა ძირითადი ნაკლი აქვს ქართულ ოპოზიციას?

– რთული კითხვაა. ხშირად ამბობენ, რომ ოპოზიცია არის სუსტი. ოპოზიცია ძლიერი ვერასდროს იქნება იმ ქვეყანაში, სადაც ავტოკრატიაა. უსმენენ ყველას, ბიზნესს ატერორებენ, ტელევიზიები მართულია. ეს არის პრობლემა, რომელიც ოპოზიციას აქვს, მაგრამ დამნაშავე თავად არ არის.

საზოგადოებაში პერიოდულად ჩნდება ერთიანობის მოთხოვნა, იმიტომ კი არა, რომ ერთიანობაშია რაღაც ღირებული, არამედ იმიტომ, რომ ხელისუფლების დასამარცხებლად საჭიროა ძალა. „ალიანსს“ ჰქონდა შანსი, ასეთი ძალა გამხდარიყო. სამწუხაროდ, ეს ვერ მოვახერხეთ. ვერც „გამარჯვების ფორმულაზე“ შევთანხმდით. ეს ფორმულაც ოპოზიციის ერთიანობას გულისხმობდა: ალასანიასთვის მხარდაჭერას და მაჟორიტარულ ოლქებში კანდიდატების გადანაწილებას. ეს ფორმულა ყველასთვის მიუღებელი აღმოჩნდა. ყველა პარტია საუბრობდა გამარჯვებაზე, მაგრამ ხომ გამოჩნდა, როგორ გაიმარჯვეს. მე თუ ვიცოდი, რომ ასეთი შედეგი შეიძლებოდა დამდგარიყო, სხვა პარტიის ლიდერებსაც ხომ უნდა სცოდნოდათ. უკან უნდა გადაედოთ პოლიტიკური ამბიცია და გარკვეულ პრინციპებზე უნდა შეთანხმებულიყვნენ. როცა გამარჯვებისთვის იბრძვი, ზოგჯერ შეიძლება, „არაადეკვატური ფასის“ გადახდაც მოგიხდეს. ერთი ჭიქა წყალი ონკანში რომ მოდის, უფასოა, მაგრამ, როდესაც უდაბნოში ხარ და წყურვილით კვდები, ერთი ჭიქა წყლისთვის მილიონსაც კი გაიღებ. ასეა, როცა გამარჯვებისკენ მიდიხარ და მერის კანდიდატისთვის მხარდაჭერა გინდა, ბევრი რამე უნდა დათმო ამისთვის, თუნდაც თბილისში ყველა მაჟორიტარული ოლქი. არაორდინალური შეთავაზებები უნდა გააკეთო იმისთვის, რომ მოიგო.

– არჩევნებში ოპოზიციის მიერ მიღებულ შედეგზე რამდენად იქონია გავლენა ძმების – ლევან და გიორგი გაჩეჩილაძეების საარჩევნო პროცესისგან ჩამოშორებამ?

– გაჩეჩილაძეებსაც არ ვეთანხმებოდი ბევრ რამეში. მაგალითად, გიორგი გაჩეჩილაძე ამბობდა, რომ არჩევნები კი არ არის მიზანი, არამედ არის საშუალება, რომ მერე ამას მოვაყოლოთ ჭექა–ქუხილიო.

როდესაც „გამარჯვების ფორმულა“ წამოვაყენე, პირველი, ვინც გამომეხმაურა, ლევან გაჩეჩილაძე იყო. გულითადად იბრძოდა იმისთვის, რომ ოპოზიციური ერთიანობა შემდგარიყო. როდესაც ნახა, რომ გამარჯვების შანსი ნაკლებია, ჩემგან განსხვავებით, ადრე გააკეთა განცხადება, რომ პროცესს ჩამოშორდებოდა და ხელს არავის შეუშლიდა. მიმაჩნდა, რომ უფრო სწორი იყო, თუ ალიანსში მოვიდოდა და ღია მხარადაჭერას გამოხატავდა. თუმცა დიდად ესეც ვერ შეცვლიდა სურათს. დამატებით 2–3% არც ააშენებდა „ალიანსს“ და არც დააქცევდა. მეტს ალბათ ვერც მოუტანდა ლევან გაჩეჩილაძე, რადგან საარჩევნო კამპანია, რომელსაც ჩვენ ვაწარმოებდით, უკეთესი შედეგის მომტანი არც იყო. მე ასე ვფიქრობ. შეიძლება, თავად ჰგონიათ, რომ სხვაგვარი კამპანიით ასეთ შედეგსაც ვერ მივიღებდით.

– ვინ დაგეგმა ირაკლი ალასანიასა და „ალიანსის“ საარჩევნო კამპანია?
– ყოველდღიურ დაგეგმვაზე საარჩევნო შტაბი მუშაობდა. ის, თუ რა ტიპის უნდა ყოფილიყო კამპანია – მშვიდი თუ აგრესიული – შეთანხმებით წყდებოდა. აზრთა სხვადასხვაობა იყო, მაგრამ გადაწყდა, რომ საარჩევნო კამპანია ისეთი ყოფილიყო, როგორიც იყო.

გუშინ ალასანიამ არჩევნები დადებითად და დემოკრატიისკენ გადადგმულ ნაბიჯად შეაფასა. ეს გაცილებით დიდი შეცდომა იყო, ვიდრე მშვიდი საარჩევნო კამპანია. ავტოკრატიის პირობებში დემოკრატიაზე საუბარი, უბრალოდ, სასაცილოა.

– პოლიტიკიდან წასვლა გადაწყვიტეთ თუ სხვა პარტიაში შეიძლება გიხილოთ? საკუთარი პარტიის შექმნაზეც ხომ არ ფიქრობთ?

– ცოცხალი ადამიანი ბოლომდე არაფერს შორდება. ვიქნები იქ, სადაც საჭიროდ ჩავთვლი. საკუთარი პარტიის შექმნაზე არ მიფიქრია. თუ დავინახავ, რომ საინტერესო რამ ხდება და ჩემი ხმით ვინმეს რამე შეემატება, მივალ იქ, ისევე, როგორც “ალიანსში“ მივედი. მიმაჩნია, რომ 8 თვის წინაც სწორად მოვიქეცი.

- ცოტა ხნის წინ „ალიანსისთვის“ აქტუალური იყო ფორმულა – „ყველა, მინუს ნოღაიდელი“. იგივე განაცხადა დღეს „ეროვნულმა ფორუმმაც“.თქვენც გაქვთ რამე მსგავსი დათქმა?
– რუსეთთან ურთიერთობა რომ უნდა დალაგდეს, ამაში ორი აზრი არ არის. ამას არც ირაკლი ალასანია უარყოფდა და პირადად შეხვდა კიდეც რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრს და საათნახევრის განმავლობაში ესაუბრა. მიუღებელია რუსეთში ნოღაიდელისა და ბურჯანაძის შეხვედრის ფორმატი და ხელშეკრულებების გაფორმება, თორემ პოლიტიკაში თანამშრომლობას და ურთიერთობას ვერ აცდები. აბსოლუტური მინუსი არის ერთადერთი: მინუს აბსოლუტური ბოროტება.


წყარო: ინტერნეტგაზეთი "ახალი7დღე"