Saturday, July 23, 2011


ვახტანგ მაისაია: „დავისაჯე იმიტომ, რომ არ ვაღიარე ის, რაც არ ჩამიდენია“

ექსკლუზივი ციხიდან
ავტორი: მადლენა მაჭარაშვილი

ვახტანგ მაისაია
ვახტანგ მაისაია
პოლიტოლოგი ვახტანგ მაისაია ჯაშუშობის ბრალდებით 2009 წლის მაისში დააკავეს. წინასწარი გამოძიების დროს მან აღიარებით ჩვენება მისცა, თუმცა სასამართლოზე ბრალი არ უღიარებია. სასამართლომ მას 20 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯა. მაისაია სასჯელს რუსთავის N 2 საპყრობილეში იხდის.
ფოტორეპორტიორების დაკავების შემდეგ ჯაშუშობის თემა საქართველოში კიდევ ერთხელ გახდა აქტუალური. ამიტომ ინტერნეტგაზეთი „ტრიბუნა.ge" ვახტანგ მაისაიას ციხეში დაუკავშირდა. მკითხველს აქვე ვაცნობებთ, რომ ჩვენ მიერ გაგზავნილ კითხვებზე ბატონი ვახტანგის პასუხები ფოტორეპორტიორთა საქმეზე სასამართლო პროცესის გამართვამდე მომზადდა. რადგან ციხეში რესპონდენტთან დაკავშირება გარკვეულ პროცედურებს მოითხოვს, ინტერვიუსთვის, ფოტოგრაფთა სასამართლო პროცესის გათვალისწინებით, კითხვების დამატება აღარ გვიცდია.

-ბატონო ვახტანგ, ჯაშუშობის ბრალდებით დაკავებული ფოტორეპორტიორების საქმეს დიდი რეზონანსი მოჰყვა. დაკავებულთა აღიარებითი ჩვენებების მიუხედვად, საზოგადოება არ ენდობა სამართალდამცავების ბრალდებებს და კვლავ აგრძელებს სოლიდარობის აქციებს. თქვენ, როგორც ამავე ბრალდებით დაკავებული ადამიანი, როგორ ფიქრობთ, რას შეცვლის საზოგადოების აქტივობა? რა გავლენას იქონიებს ამ პროცესებზე?

- სოლიდარობის აქციებს უაღრესად დიდი მნიშვნელობა აქვს. დიდი გამარჯვებაა რასაც თავისუფალი მედიის წარმომადგენლებმა მიაღწიეს. მე მახსსენდება "პირველი ჯაშუშის" სიმონ კილაძის კომენტარი, რომელიც ჩემი დაკავების შემდეგ მისცა ჟურნალისტებს – მე რომ მაისაიას ადგილას ვიყო, ამ გადასახედიდან, არ ვაღიარებდი და ბოლომდე ვიბრძოლებდი, რადგანაც ამ ტვირთით ცხოვრება ძალიან ძნელია, მიუხედავად იმისა რომ თავისუფალი ვარო. ამ სიტყვებმა ჩემში გარდატეხა მოახდინა. იმავეს ვეტყოდი ფოტორეპორტიორებს. მათ უაღრესად დიდი მხარდაჭერა აქვთ და ამაყად შეუძლიათ, ბრძოლა გააგრძელონ.

- დაპატიმრების შემდეგ, წინასწარი გამოძიების პერიოდში, თქვენც მიეცით აღიარებითი ჩვენება სამართალდამცავებს. რა იყო ამის მიზეზი - იძულება?

- სამწუხაროდ, ზეწოლა ძალიან დიდი იყო.

-რა ტიპის ზეწოლა განხორციელდა თქვენზე აღიარებითი ჩვენების მოსაპოვებლად?

- შოკის მომგვრელი იყო, როცა ლექციების მერე დამაკავეს და მოდულის შენობაში აღმოვჩნდი, თავიდან ვერ მივხვდი, რა ხდებოდა. რაღაც ზღაპრებს მიყვებოდნენ, თითქოს, ჩემი კოლეგები უკრაინასა და სლოვაკეთში დააკავეს ჯაშუშობის ბრალდებით და მათ მე დამასახელეს, როგორც მათი აგენტი.

შემდეგ ჩემს დასაკითხად შემოვიდა ვიღაც "სპარტაკი", რომელიც, თითქოს, „ეფ-ეს-ბეს" აგენტი იყო და ამბობდა, რომ ჩემი ლიკვიდაცია უნდოდათ რუსებს. მოკლედ, ძალიან აბსურდული იყო ყველაფერი, აბსურდული და ურთიერთგამომრიცხავი. მაიძულებდნენ ნებით მეთანამშრომლა მათთან, რადგან ეს სასიკეთო იქნებოდა ჩემთვის. შემდეგ უკვე დაიწყო მუქარა. გასროლის იმიტაცია, თვითმკვლელობის გათამაშება, მეუღლის მოყვანა მოდულის შენობაში და დაპატიმრება. ბოლო მუქარამ გამტეხა. თუმცა, არ გამოვრიცხავ იმასაც, რომ მინერალურ წყალში, რომელსაც დიდი მონდომებით მთავაზობდნენ, რაღაც ფსიქოტროპული ნივთიერება იყო გარეული. მინდა გითხრათ, რომ ეს მუქარებიც, რომ არ ყოფილიყო ფსიქოლოგიურადაც ძალიან ძნელია, როცა გეუბნებიან, რომ ორი არჩევანი გაქვს, ერთი – აღიარება და საპროცესო გარიგების შედეგად პირობითი სასჯელი (ანუ თავისუფლება), და მეორე – 20 წლით პატიმრობა და ჯოჯოხეთის მოწყობა საპყრობილეში. ძალიან მძიმე არჩევანის წინაშე დგები...

-სასამართლო პროცესებზე წაყენებულ ბრალდებაში თავი უდანაშაულოდ მიიჩნიეთ. ამ დროს აღარ იყო ზეწოლა?

- ორი თვე სრულ ინფორმაციულ ვაკუუმში ვიყავი. ადვოკატი, ფაქტობრივად, პროკურორზე კარგად მუშაობდა. მერე სხვა ადვოკატმა, ნათია კორკოტაძემ მითხრა, რომ ჩემს ოჯახს საფრთხე არ ემუქრებიოდა და მუქარა გაზვიადებული იყო. რაც მთავარია, ჩემი კოლეგების ჯაშუშობა კონტდაზვერვის ზღაპრები იყო და გამოძიებასთან ჩემი თანამშრომლობა ნიშნავდა ჩემი ჩვენების საფუძველზე უდანაშაულო ხალხის დაჭრას.

ეს ისეთი სიბინძურეა, რომ სიცოცხლის ფასადაც რომ დაგიჯდეს, არ უნდა იკადრო. ზეწოლა ძალიან დიდი იყო, მაგრამ მე სასამართლოზე არ ვაღიარე ის, რაც არ ჩამიდენია. მინდა აქვე აღვნიშნო, რომ არასდროს მიღიარებია "ჯაშუშობა რუსეთის სასარგებლოდ". თუ ყურადღებით მოისმენთ ჩემს სატელევიზიო ეგრეთწოდებულ "აღიარებით ჩვენებას", იქ მე ვამბობ, რომ სლოვაკეთის დაზვერვას ვაწვდიდი ვითომ ოპერატიულ მასალებს, რაც ნიშნავდა, რომ მე ვიყავი ჩვენი მოკავშირე ქვეყნის "ჯაშუში".

-გთავაზობდნენ თუ არა საპროცესო შეთანხმებას აღიარების სანაცვლოდ და შესაბამისი თანხის გარდა რა "ვალდებულებებს" გაკისრებდათ თქვენ ამ წინადადებაზე დათანხმება?

-როგორც აღვნიშნე, აღიარებას მოჰყვებოდა საპროცესო გარიგება: წელიწადნახევარი რეალური სასჯელი და რამდენიმე წელი პირობითი, ბრალს წამიყენებდნენ 314-ე მუხლის I ნაწილით, სლოვაკეთის სპეცსამსახურებთან თანამშრომლობის გამო. ფულად ჯარიმაზე საუბარი არ იყო, რადგანაც სამართალდამცავებთან სხვა პირების დასახელებით უნდა მეთანამშრომლა. რაც, რა თქმა უნდა, აბსურდული ბრალდებები იქნებოდა და მეტად დაამტკიცებდა ჩვენი კონტდაზვერვის არაპროფესიონალიზმს.

-ფოტორეპორტიორების ჯაშუშური საქმიანობის დასაწყისად, სამართალდამცავი უწყებები 2002 და 2004 წლებს ასახელებენ, თქვენ საქმიანობასაც დაახლოებით ამ პერიოდიდან მიიჩნევდნენ ისინი საეჭვოდ. როგორ ფიქრობთ, რატომ? რატომ არის ეს წლები საინტერესო "ჯაშუშობის დაწყების" თვალსაზრისით?

-ეს ვითომდა "დავერბოვკების" წლები, პიარის ნაწილია. და ხაზს უსვამს იმას რომ, თითქოს, შევარდნაძის პერიოდში რუსული პოლიტიკა ტარდებოდა და როგორც კი ახალი პროდასავლური ხელისუფლება მოვიდოდა სააკაშვილისა და მისი გუნდის სახით, რუსეთი დაკარგავდა საკუთარ გავლენას - ინფორმაცია პირდაპირ აღარ გავიდოდა. ამიტომაც იყო საჭირო თადარიგის დაჭერა და "გრანდიოზული ჯაშუშური" ქსელის შექმნა, რომელიც უზრულყოფდა ინფორმაციის გატანას საქართველოდან.

ამავე დროს, სააკაშვილს მუდამ სჭირდება, დაუმტკიცოს დასავლეთს, რომ ის და მისი გუნდი საფრთხის ქვეშ არის რუსეთის მხრიდან, რადგანაც ის ერთადერთი პროდასავლური ძალაა, და ის თუ დამარცხდება, საქართველოში აუცილებლად პრორუსული ძალები მოვლენ სათავეში.

ფაქტობრივად, სააკაშვილი მუდამ აშანტაჟებს დასავლეთს, და თავს წარმოუდგენს მას რუსეთთან შეურიგებელ ძალად. ხელისუფლებისთვის მაინც რუსეთის "ჯაშუში" ვარ და... ნახევრად ხუმრობით მაინც ვიტყვი - რუსეთის დაზვერვაზე ძალიან მცდარი წარმოდგენა ჰქონიათ, თუ ჰგონიათ, რომ ისინი ჩემს იმედად იყვნენ აგვისტოს ომის დროს, ან ჩვენი ფოტოგრაფების იმედად იყვნენ, რომ აღარაფერი ვთქვა "კოჭოიაზე"...

- ადამიანებს იარაღისა და ნარკოტიკების შენახვა-მოხმარების ბრალდებით კვლავ აკავებენ, თუმცა, ბოლო პერიოდში ჯაშუშების თემა გაცილებით უფრო აქტუალური გახდა. თქვენ როგორ ახსნით ამას? რა ტენდენციაზე მიანიშნებს?

-პოლიტიკური ნიშნით დაკავებულთა უმრავლესობა სწორედ იარაღისა და ნარკოტიკების მუხლებით არის გასამართლებული. სხვადასხვა ორგანიზაციის მიერ ამ საქმეების ობიექტურად შესწავლამ ცხადყო, რომ ისინი ძირითადად ერთი ხელწერით არის გაყალბებული. ამაზე უკვე საერთაშორისო საზოგადოებაც დაფიქრდა, ლოგიკური კითხვა გაჩნდა: ყველა პოლიტპატიმარი როგორ არის ნარკოტიკების მომხმარებელი და კრიმინალი? ამიტომ იყო საჭირო რაღაც ახალი სატყუარა გადაეგდოთ დასავლეთისთვის და ჩვენი საზოგადოების ნაწილისთვის, რომელსაც ჯერ კიდევ სწამს ამ ხელისუფლების. ასევე არ უნდა დაგვავიწყდეს წინა პასუხში ნახსენები პიარის ფაქტორი.

-არსებობს ვარაუდი და მას, ძირითადად, არასამთავრობო ორგანიზაციები გამოთქვამენ, რომ სახელმწიფო ღალატისა და რუსეთთან ჯაშუშობის თემა ხელისუფლებისთვის უფრო საინტერესო იმის გამოც არის, რომ აღნიშნული ბრალდებით დაკავებული ადამიანების საქმეებით ნაკლებად ინტერესდებიან უცხოური არასამთავრობო ორგანიზაციები. თქვენ რას ფიქრობთ ამ საკითხზე?

-მართალს ბრძანებთ, დასავლეთის დარწმუნება იმაში, რომ "ჯაშუშური" ბრალდებით ტყუილად იჭერენ ხალხს, ძალიან ძნელია და, შესაბამისად, მათი მხარდაჭერაც რთული მოსაპოვებელია. ეს ბრალდება ხომ ყველაზე ამორალურია, კეთროვანივით გაურბის ყველა ამ ბრალდებით გასამართლებულებს. თუმცა ჩვენს სასაცილო სიტუაციაში უკვე ძალიან პოპულარული გახდა ეს „პროფესია".

-სასამართლომ 20 წლით თავისუფლების აღკვეთა მოგისაჯათ, რაც იურისტების თქმით, წაყენებული ბრალდებისთვისაც კი მკაცრი სასჯელია. რას გვეტყოდით სამწლიანი პატიმრობის გადასახედიდან, რატომ დაისაჯეთ ასე მკაცრად?

-როგორც ყველა პოლიტპატიმარი, მეც დავისაჯე იმიტომ, რომ არ ვაღიარე ის, რაც არ ჩამიდენია. ჩვენი ხელისუფლება ხომ ვერ ეგუება თავისუფალი ნების ხალხს. რადგან ჩვენ ყველაზე დიდი მტრები ვართ ამ რეჟიმის, რომელიც დღითიდღე ემსგავსება "პოლპოტის" რეჟიმს.

- რას ურჩევდით ჯაშუშობის ბრალდებით დაკავებულ ფოტოგრაფებს სასამართლოს წინ?

-მათ დიდი მხარდაჭრა აქვთ. ძალიან დიდი გმირობაა, რასაც მათი კოლეგები აკეთებენ. დიდი იმედი მაქვს, რომ მართალი საქმე ადრე თუ გვიან გაიმარჯვებს. ჩვენი, უკვე დასჯილი პოლიტპატიმრების თხოვნაა, ნუ დაგვივიწყებს საზოგადოება და მოგვცენ იმის რწმენა, რომ მარტონი არ ვართ. ამ შემთხვევაში ჩვენი შეუპოვრობა უფრო ძლიერი იქნება.

-წლების უკან დაბრუნება რომ შეგეძლოთ, რას და როგორ შეცვლიდით თქვენს ცხოვრებაში?

- ციხეში ბევრი დრო მაქვს, ამაზე რომ დავფიქრდე. არ ვიქნები მკითხველთან და საკუთარ თავთან მართალი, თუ არ გეტყვით, რომ ხშირად მიფიქრია იმაზე, რომელი სიტუაცია უფრო რთულია – იყო ქარის წისქვილებთან მებრძოლი რაინდი, თუ იყო ციხის გარეთ – თავისუფალი. თუმცა, თავისუფლება სრულიად არ ნიშნავს საპყრობილის გარეთ ცხოვრებას. შეიძლება, ციხეში იჯდე და იყო თავისუფალი, ისევე, როგორც, გარეთ დასეირნობდე და უპრინციპობა არ გაძლევდეს თავისუფლად ცხოვრების საშუალებას